مسجد سرخ و مدرسه دینی حفصه که وابسته به آن است، در دوره ضیاء الحق و با هزینه دولت و حضور افراد وابسته به ارتش با این هدف پایه گذاری شد تا افراد داوطلب دروس و علوم دینی، فنون و آموزش‌های نظامی را فراگرفته و تحت عنوان جهاد به افغانستان و کشمیر هند برای انجام عملیات نظامی اعزام شوند.

به دنبال خروج ارتش سرخ از افغانستان و بروز اختلافاات میان مجاهدین، طالبان از میان طلاب همین مسجد و دیگر مدارس وابسته، تفکر وهابی در پاکستان شکل گرفته و در افغانستان مدارس دینی و حوزه ها را در دست گرفتند که کاملاً مطابق با اهداف و سیاست‌های بلند مدت دولت پاکستان در افغانستان بود.

اما پس از حادثه 11 سپتامبر و چرخش سیاست دولت مشرف درباره طالبان و گروه‌های تندروی مذهبی که عمدتاً حامیان طالبان در پاکستان بودند، مخالفت با دولت را آغاز نمودند که نتیجه آن صدها مورد بمب‌گذاری و عملیات تروریستی در این کشور طی چند سال اخیر است.

یکی از مهم‌ترین مراکزی که در پاکستان پایگاه نیروهای مذهبی شناخته شده و چالشی جدی برای دولت ایجاد کرده بود، همین مسجد است. مسئولان این مسجد مولوی عبدالعزیز غازی و برادرش عبدالرشید غازی از مدت ها قبل با سخنرانی‌های تند و بیانیه‌های شدیدالحن خود، دولت پاکستان را تهدید کرده‌اند که باید قوانین و شئونات اسلامی به طور کامل در پایتخت اجرا شود، در غیر این صورت وارد عمل خواهند شد و در مقابل دولت خواهند ایستاد.

این گروه با مشاهده کوتاهی‌های دولت مشرف در برآوردن اهدافشان، طی چند ماه گذشته به صورت عملی به برخی از مراکز و فروشگاه ها در اسلام آباد که به زغم آنها مراکز فساد بوده است، حمله کردند. نظم و امنیت پایتخت را مختل کردند و به شدت دولت مشرف را تحت فشار قرار دادند.

از دیگر سو مشرف از سوی آمریکا و دولت‌‌های غربی هم همواره متهم شده که در مبارزه با تروریسم و نیروهای مذهبی پاکستان به طور جدی مقابله نمی‌کند و برخوردی سهل‌انگارانه از خود نشان می‌دهد، در نتیجه افزایش این فشارها باعث شد تا دولت مشرف، در سیاست‌های داخلی و خارجی خود تجدید نظر کند، به ویژه در مساله افغانستان و کشمیر هند که دولت پاکستان همواره از گروه‌های تندروی مذهبی بر ضد هند و نیز حربه‌ای برای کسب امتیاز در افغانستان از آن استفاده می‌کرد. 

تغییر سیاست های دولت پاکستان، این نیروها را به مهره‌ای بی‌ارزش مبدل ساخت که در شرایط فعلی تنها مزاحم و دردسر ساز  بودند. از این رو دولت پاکستان پرونده مسجد لعل را به عنوان حرکتی نمادین در دستور کار خود قرار داد (مانند معبد طلایی سیک ها در هند).

نکته جالب توجه اینکه دولت پاکستان با آزاد گذاشتن این گروه در جمع آوری سلاح و ذخیره کردن مهمات و تدارکات برای جنگی طولانی، زمینه درگیری و نهایتاً نابودی آنها را فراهم ساخت. ظاهراً این گروه برای چند ماه آذوقه و مواد غذایی در مسجد ذخیره کرده اند. 

از همه مهم‌تر، زمان آغاز حملات و محاصره مسجد لعل است، چرا که به نظر می‌رسد دولت، بهترین زمان و شرایط را برای این اقدام در نظر گرفته تا با یک تیر چند نشانه را هدف بگیرد. نخست اینکه پرونده رئیس دیوان عالی پاکستان آقای «محمد چودری» که چندین ماه در صدر اخبار پاکستان قرار داشت و بحرانی جدی برای دولت به وجود آورده بود به حاشیه رفت.

برکناری وی از ریاست دیوان عالی پاکستان توسط پرویز مشرف، بحران‌های سیاسی زیادی در میان احزاب حامی این شخصیت ایجاد کرده بود که همگی آنها خواستار بازگشت وی به سمت ریاست دیوان عالی پاکستان بودند. پرونده وی تمام شده بود و قرار بود که طی همین روزها حکم وی را اعلام کنند و با این اتفاقات این حکم تحت الشعاع قرار گرفت و مشرف از آن به عنوان برگ برنده ای استفاده کرد.

دوم این که اجلاس سراسری احزاب مخالف دولت در لندن دو روز قبل برگزار گردید و طرح‌هایی برای مقابله با دولت مشرف در آن اجلاس بررسی شد و مشرف با این عملیات خونین در قلب پایتخت می‌تواند ادعا کند که در مقابله با تروریست و گروه‌های تندرو و مذهبی کاملا جدی است و مخالفان خود را سرکوب خواهد کرد و به هر شکل حمله به مسجد لعل و مدرسه حفصه که از صبح امروز آغاز شده با شدت هر چه تمام تر ادامه دارد. به این ترتیب می تواند به مخالفان خود هشدار دهد که درصورت مقابله دستور نابودی آنها را صادر می کند.

 بنابر ادعای سخنگوی ارتش پاکستان، بخش‌های عمده‌ای از مسجد و مدرسه به تصرف نظامیان پاکستانی درآمده و 50 نفر از شورشیان تسلیم شده‌اند، 30 نفر از شورشیان و 8 نفر نیز از نیروهای امنیتی ارتش کشته شده اند و احتمالاً تا ساعتی دیگر این پرونده بسته خواهد شد.

نکته قابل توجه اینکه مشرف فراموش کرده است که واقعه مسجد سرخ، نقطه پایانی بر تحرکات گروه‌های افراطی در کشور آشوب‌زده پاکستان نمی‌باشد؛ بلکه می‌تواند سرآغاز شورش سایر قبایل و کودتاهای دیگری در این کشور باشد. گروه‌هایی که دولت پاکستان خود در شکل گیری و گسترش آنها دخیل بوده و اکنون از کنترل خارج بوده و تهدیدی جدی برای دولت هستند.